📌 Bu haberde ne var | Uluslararası bilim insanlarının yayınladığı yeni bir rapor, Pakistan’da yüzlerce kişinin ölümüne neden olan son muson felaketinin insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle %10-15 daha şiddetli gerçekleştiğini ortaya koydu.
Önemi
Pakistan, küresel ısınmanın en az sorumlusuyken, iklim felaketlerinden en fazla etkilenen ülkelerden biri. 2025 yazında yaşanan sel felaketi, küresel ısınmanın etkilerini açıkça gösterdi. Araştırmalar, atmosferin her ondalık derece ısınmasının, Güney Asya’da muson yağmurlarını daha ölümcül hâle getireceğini ortaya koyuyor.
Detaylar
World Weather Attribution (WWA) adlı uluslararası bilimsel ekip tarafından hazırlanan rapora göre, 24 Haziran – 23 Temmuz 2025 tarihleri arasında Pakistan’da meydana gelen şiddetli yağışlar, iklim değişikliği nedeniyle %10 ila %15 oranında daha yoğun gerçekleşti.
Bu aşırı yağışlar, özellikle şehir ve kırsal bölgelerdeki zayıf yapıları yıkarak en az 300 kişinin ölümüne, 1.600 evin zarar görmesine neden oldu. Pakistan hükümeti, felaketin bilançosunu “ağır” olarak nitelendirirken, özellikle hızla büyüyen kent bölgelerinde kuralsız yapılaşmanın ölümlerde etkili olduğu belirtiliyor.
İslamabad merkezli iklim bilimci Jakob Steiner, 2025’teki hava olaylarının bilimsel tahminlerin ötesine geçtiğini belirterek şunları söyledi:
“2050’de görmeyi beklediğimiz birçok olay, bu yaz yaşandı. Sıcaklıklar ortalamanın çok üzerindeydi. Bu durum sadece Pakistan’da değil, Güney Asya genelinde felaketlerin sıklığını artırdı.”
Sahada Yaşananlar
Kuzey Pakistan’da yaşayan Saqib Hassan, 22 Temmuz’da evini ve 18 akrabasının evini kaybettiğini belirtti. Ayrıca çiftlik hayvanlarının tamamı sele kapıldı. Zararının yaklaşık 100 milyon Pakistan rupisi (360 bin dolar) olduğunu söyleyen Hassan, devletin şu ana kadar yalnızca 50 bin rupi değerinde gıda yardımı ve yedi çadır sağladığını ifade etti.
Raporun Öne Çıkan Bulguları
– Atmosferdeki her 0.1°C’lik ısınma, muson yağışlarının daha yoğun olmasına neden oluyor.
– Pakistan’daki kent nüfusunun yarısı, sel riski yüksek alanlarda dayanıksız yapılar içinde yaşıyor.
– 300 ölümün yarıdan fazlası evlerin çökmesi sonucu gerçekleşti.
Maja Vahlberg, WWA raporunda şu ifadeyi kullandı:
“Pakistan’da kentsel nüfusun yarısı, sellerin evleri yıktığı ve can aldığı kırılgan yerleşimlerde yaşıyor. Sel bölgelerinde yapılaşmanın engellenmesi ve dayanıklı konutlar inşa edilmesi bu felaketlerin etkisini azaltacaktır.”
❓ Cevabı Olan Sorular
Pakistan’daki muson yağışları neden bu kadar yıkıcı oldu?
WWA raporuna göre, iklim değişikliği yağışları %10–15 artırarak felaketi ağırlaştırdı.
Kaç kişi hayatını kaybetti, kaç ev zarar gördü?
En az 300 kişi öldü, 1.600 ev hasar aldı.
Pakistan iklim değişikliğine ne kadar katkıda bulunuyor?
Küresel sera gazı emisyonlarının %1’inden daha azına sebep olan Pakistan, orantısız şekilde etkileniyor.
Uluslararası fonlar yeterli mi?
Hayır. BM’ye göre kayıp ve zarar fonları, Pakistan gibi ülkelerin iklim etkileriyle başa çıkmasına yetecek seviyede değil.
Ne yapılmalı?
Rapor, özellikle kentlerde sel dirençli konutların inşa edilmesi gerektiğini vurguluyor.
🔍 Merak Edilen Diğer Sorular
– Güney Asya’da iklim kaynaklı felaketlere karşı erken uyarı sistemleri yeterli mi?
– Pakistan hükümeti dayanıklı şehirleşme için nasıl bir plan izliyor?
– Uluslararası iklim finansmanı adil biçimde dağıtılıyor mu?
– Küresel sıcaklık artışı durdurulamazsa benzer felaketler ne kadar sık yaşanacak?
– 2022 ve 2025 felaketleri sonrası Pakistan’ın iklim politikasında değişiklik olacak mı?
