2000-2008 yılları arasında sigorta girişi olanlar, EYT kapsamı dışında kaldı. Şimdi ise kademeli emeklilik için umut taze: Peki sistem nasıl işleyecek, kimleri kapsayacak?
Neden Bu Kadar Çok Kişi Emekliliği Bekliyor?
Türkiye’de milyonlarca çalışan, emeklilik hayalini yıllardır erteliyor. EYT yasasıyla birlikte 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için erken emeklilik kapısı açılmış olsa da, 2000 sonrası sigortalılar için aynı hak tanınmadı. Özellikle 2000 ile 2008 yılları arasında işe başlayan çalışanlar, aynı şartlarda çalıştıkları halde EYT kapsamı dışında kaldıkları için adaletsizliğe uğradıklarını düşünüyor.
Bu durum, kamuoyunda kademeli emeklilik beklentisini gündeme getirdi. Yani, sigorta başlangıç tarihi 1999’dan sonra olup EYT’li sayılmayanlar için kademeli bir geçiş sistemiyle erken emeklilik hakkı tanınması talep ediliyor.
Kademeli Emeklilik Nedir?
Kademeli emeklilik, sigortalıların işe başlama tarihlerine göre yaş ve prim günlerinde esneklik sağlanarak, belirli bir planlama çerçevesinde emekli olabilmelerini sağlayan bir sistemdir. Temel mantık, sigorta başlangıç tarihine göre bir “geçiş süreci” oluşturmak ve emeklilik hakkını ani bir değişiklikle değil, kademeli olarak vermektir.
Bu sistemde prim gün sayısı ve yaş koşulu yıllara yayılır; böylece hem sosyal güvenlik dengesi korunur hem de mağduriyetler azaltılır.
2000-2008 Arası Sigortalılar İçin Ne Değişecek?
Mevcut yasaya göre bu dönemde sigorta girişi olan erkekler en erken 60, kadınlar ise 58 yaşında emekli olabiliyor. Ancak bu yaş şartına ulaşmak yetmiyor, 7000 ila 9000 arasında değişen prim günlerini de doldurmak gerekiyor. Bu da milyonlarca kişi için ciddi bir yük ve uzun bir bekleyiş anlamına geliyor.
Yeni bir kademeli emeklilik düzenlemesi yasalaşırsa:
- Prim gün sayısının 9000’den 7200’e düşürülmesi,
- Emeklilik yaşının aşamalı şekilde erkene çekilmesi,
- 2000-2008 arası işe başlayanlar için adil bir geçiş sistemi kurulması bekleniyor.
Meclis Gündeminde Ne Var?
Son dönemde kamuoyuna yansıyan bilgilere göre, muhalefet partilerinden bazı milletvekilleri, kademeli emeklilik sistemine ilişkin kanun tekliflerini Meclis’e sundu. Özellikle CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay’ın Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunduğu teklif, 1999-2008 arası sigorta girişi olanları yakından ilgilendiriyor.
Ancak hükümet kanadından henüz net bir destek açıklaması gelmedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, emeklilik sisteminde yapısal bir değişiklik planlamadıklarını belirtti. Bununla birlikte, kamuoyundaki talebin ve sosyal baskının artması halinde bu konunun yeniden masaya yatırılması ihtimali bulunuyor.
Kimler Kapsama Girebilir?
Henüz resmiyet kazanmasa da beklentiler şu şekilde:
- 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında sigorta girişi olanlar,
- En az 15 yıl sigortalılık süresini ve 3600 prim gününü doldurmuş kişiler,
- Yaş şartı esnetilerek belirli aralıklarla kademe kademe emeklilik hakkı elde eden çalışanlar.
Bu çerçevede, sistemin EYT ile emekli olamayan kesimlere nefes aldırması bekleniyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Sosyal güvenlik uzmanları, kademeli emeklilik sisteminin hem çalışanın mağduriyetini gidereceğini hem de sosyal güvenlik sistemini ani yüklerden koruyacağını belirtiyor. Uzmanlara göre, mevcut ekonomik şartlar ve bütçe dengesi göz önüne alındığında, tüm EYT benzeri uygulamalara alternatif olarak kademeli emeklilik daha uygulanabilir bir çözüm olabilir.
Beklenti Güçlü, Adım Gerekli
Kademeli emeklilik artık sadece bir beklenti değil; milyonların hakkını savunduğu sosyal bir talep haline geldi. Gerek sosyal adaletin sağlanması, gerekse çalışanlar arasında oluşan ayrımın giderilmesi adına bu konuda bir adım atılması kaçınılmaz görünüyor.
Önümüzdeki dönemde TBMM’de yapılacak görüşmeler ve kamuoyu baskısı, bu düzenlemenin yasalaşıp yasalaşmayacağını belirleyecek. O zamana kadar 2000 sonrası sigortalı çalışanlar beklemeye ve umudu diri tutmaya devam edecek.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.